Katarakta, czyli zaćma, to choroba soczewki oka prowadząca do jej zmętnienia. Katarakta oczna jest efektem zaburzeń przemiany materii soczewki i utraty jej przejrzystości. W skrajnych przypadkach choroba oczu może doprowadzić do całkowitej utraty widzenia. Dlatego tak ważna jest jej wczesna diagnostyka i leczenie. Najczęściej występującą odmianą katarakty jest zaćma starcza. Dotyka ona osób powyżej 50. roku życia, przy czym choroba może być wrodzona lub nabyta.
Katarakta oczna: Co to za choroba?
Zmętnienie soczewki oka może się pojawić z powodu urazów lub przyjmowania niektórych preparatów. Jednak najczęstszą odmianą katarakty, z jaką się spotykamy jest zaćma starcza. Jej przyczyny nie są do końca znane. Wiemy natomiast, że główną przyczyną schorzenia jest proces starzenia się organizmu i towarzyszące mu zaburzenia metaboliczne. Zaćma może występować również u młodszych pacjentów. Często zapadają na nią osoby, które zmagają się z krótkowzrocznością lub cukrzycą.
Zgodnie z danymi WHO zaćma stanowi główną przyczynę upośledzenia wzroku. W konsekwencji, operacja katarakty jest najczęściej wykonywanym zabiegiem okulistycznym. Katarakta dotyka pacjentów bez względu na pochodzenie etniczne czy rasowe, jest pod tym względem chorobą bardzo demokratyczną. Z jej objawami i konsekwencjami borykają się pacjenci na całym świecie.
Zaćma starcza: Charakterystyka
W ramach katarakty starczej (znacznie częściej spotykamy się jednak z określeniem zaćmy starczej) wyróżnia się kilka odmian choroby, które są uwarunkowane lokalizacją zmętnienia w soczewce. To zaćma:
- korowa,
- podtorebkowa czaszowata,
- jądrowa.
Zaćma korowa dotyka powierzchniowych warstw soczewki. Poza zaburzeniem ostrości wzroku może prowadzić do podwójnego widzenia. Zaćma podtorebkowa czaszowata charakteryzuje się zmętnieniem tylnej torebki soczewki o powolnym przebiegu. Chorobie towarzyszą nasilone objawy, które wynikają m.in. z rozszczepienia światła i związanym z tym olśnieniem, które utrudnia pacjentowi wykonywanie pewnych czynności. Zaćma jądrowa dotyka jądra soczewki. Choroba postępuje powoli i nie zaburza ostrości widzenia. Jest natomiast odpowiedzialna za krótkowzroczność.
Ze względu na stopień zaawansowania obserwowanych zmian wyróżnia się dwie postaci katarakty starczej. To postać początkowa i dojrzała. W przypadku postaci dojrzałej zmętnienie obejmuje całą soczewkę. Nieleczona katarakta może przejść z postaci dojrzałej do zaćmy przejrzałej. Wówczas dochodzi do całkowitego zniszczenia soczewki na skutek rozpływu jej mas i obkurczenia.
Objawy i leczenie katarakty starczej
Jak już wzmiankowaliśmy katarakta starcza jest schorzeniem okulistycznym, które dotyka pacjentów po 50. roku życia. Choroba może doprowadzić do wystąpienia zmian w jednym i drugim oku, choć ich postępy mogą być różne. Do podstawowych objawów katarakty zalicza się:
- zaburzenia widzenia, które nie ustępują nawet po doborze szkieł korekcyjnych,
- postępującą degradację ostrości widzenia,
- widoczny na źrenicy szarobiały nalot.
Potwierdzenie diagnozy wymaga przeprowadzenia badania oka w lampie szczelinowej. Leczenie katarakty, jeśli zostanie ona odpowiednio wcześnie wykryta i zdiagnozowana, koncentruje się przede wszystkim na leczeniu farmakologicznym. Jeśli zmętnienie obejmuje całą soczewkę niezbędna jest operacja katarakty. Po operacyjnym usunięci katarakty pacjenci muszą stosować silne okulary skupiające. Ich zadaniem jest zastąpienie usuniętej soczewki. Dostępne są również soczewki kontaktowe. Wraz z rozwojem medycyny rozwinęły się możliwości operacyjnego leczenia katarakty. Pacjenci zamiast okularów i soczewek mogą się obecnie zdecydować na zabieg wstawienia protezy soczewki.
Katarakta wrodzona: Charakterystyka
Innym przypadkiem katarakty jest katarakta wrodzona. Choroba pojawia się u niemowląt w momencie narodzin lub rozwija w pierwszych latach życia dziecka. Przyczyny zapadalności noworodków i dzieci na kataraktę upatruje się w różnych anomaliach metabolicznych i chromosomalnych. Katarakta wrodzona może się pojawić także w podpowiedzi na działanie pewnych leków przyjmowanych przez kobietę w trakcie ciąży.