Czym jest refrakcja oka? Jakie są wady refrakcji oka?
Refrakcja oka to jedno z podstawowych pojęć w okulistyce, które odgrywa kluczową rolę w procesie widzenia. To właśnie od prawidłowej refrakcji zależy, czy widzimy ostro i wyraźnie. Kiedy system optyczny oka działa bez zarzutu, obraz jest skupiony na siatkówce, co umożliwia prawidłowe widzenie. W przypadku, gdy występują zaburzenia refrakcji, dochodzi do nieprawidłowego skupiania światła, co może prowadzić do różnego rodzaju problemów ze wzrokiem. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest refrakcja oka i jakie są jej wady.
Refrakcja oka – co to jest?
Refrakcja oka to proces załamywania promieni świetlnych przez struktury optyczne oka – głównie rogówkę i soczewkę – w celu skupienia obrazu na siatkówce. W prawidłowo funkcjonującym oku światło wpadające przez rogówkę i soczewkę jest precyzyjnie skupiane na plamce żółtej, która jest centralną częścią siatkówki odpowiedzialną za widzenie szczegółowe.
Głównymi elementami załamującymi promienie świetlne w oku są:
- rogówka – ma największą zdolność załamywania światła (ok. 70% całkowitej mocy optycznej oka);
- soczewka – dzięki swojej zdolności akomodacji (zmiany kształtu) pozwala ostro widzieć przedmioty znajdujące się w różnej odległości.
W sytuacji, gdy promienie świetlne nie ogniskują się na siatkówce, lecz przed nią lub za nią, mamy do czynienia z wadami refrakcji, takimi jak krótkowzroczność, nadwzroczność czy astygmatyzm.
Jakie są wady refrakcji oka?
Wyróżniamy cztery główne wady refrakcji oka, które mogą wpłynąć na jakość widzenia.
Krótkowzroczność (miopia)
Krótkowzroczność to wada, w której oko zbyt silnie załamuje promienie świetlne, co sprawia, że ogniskowanie obrazu odbywa się przed siatkówką. W rezultacie osoba z krótkowzrocznością dobrze widzi obiekty znajdujące się blisko, ale ma problem z ostrością widzenia na odległość. Przyczyną tej wady może być wydłużony kształt gałki ocznej lub wypukła rogówka.
Dalekowzroczność (hiperopia)
Przeciwieństwo krótkowzroczności. Wada polega na tym, że obraz skupiony jest za siatkówką, co wpływa na pogorszenie widzenia z bliska. Dalekowzroczność może wynikać ze zbyt płaskiej rogówki lub krótszej gałki ocznej.
Astygmatyzm
Astygmatyzm występuje, gdy rogówka lub soczewka nie mają idealnie kulistego kształtu, lecz są bardziej eliptyczne (podobne do kształtu piłki do rugby). W efekcie promienie świetlne skupiają się w kilku punktach na siatkówce, co powoduje zniekształcenie obrazu, niezależnie od tego, czy obserwowany punkt znajduje się blisko, czy daleko. Astygmatyzm może występować z innymi wadami refrakcji, np. krótkowzrocznością lub dalekowzrocznością.
Presbiopia
Prezbiopia nie jest klasyczną wadą refrakcji, ale jest związana z naturalnym procesem starzenia się soczewki. Z wiekiem soczewka traci zdolność akomodacji, co sprawia, że osoby po 40. roku życia mają trudności z widzeniem bliskich przedmiotów. Objawy presbiopii pojawiają się najczęściej, gdy w pewnym wieku osoba zaczyna potrzebować okularów do czytania, ponieważ występują problemy z odczytaniem tekstu z bliska.
