Czym różni się zaćma od jaskry? Kluczowe różnice i objawy

Zaćma i jaskra to dwie z najczęstszych chorób oczu, które z biegiem lat mogą znacząco pogorszyć jakość życia pacjentów. Choć obie są schorzeniami, które wpływają na wzrok, różnią się przyczynami, objawami oraz sposobami leczenia.

Podstawowe różnice w budowie oka

Zaćma i jaskra to dwa schorzenia oczu, które różnią się nie tylko przyczynami i objawami, ale również miejscem, w którym zachodzą zmiany w strukturze oka. Aby lepiej zrozumieć, czym się różnią, warto przyjrzeć się budowie oka i roli, jaką poszczególne jego elementy odgrywają w obu przypadkach.

Zaćma – zmiany w soczewce oka

Zaćma, znana również jako katarakta, dotyczy soczewki oka, która w wyniku procesu starzenia, urazów, a także w wyniku niektórych schorzeń (np. cukrzycy) ulega stopniowemu mętnieniu. Soczewka oka odpowiada za skupienie światła na siatkówce, umożliwiając prawidłowe widzenie. Kiedy soczewka staje się mętna, światło nie przechodzi w pełni przez nią, co powoduje zaburzenia widzenia.

W początkowym stadium zaćmy zmiany są niewielkie i mogą nie wpływać znacząco na codzienne funkcjonowanie. Jednak z czasem mętnienie soczewki postępuje, co prowadzi do wyraźnego pogorszenia jakości widzenia. Osoby cierpiące na zaćmę mogą zauważyć trudności w widzeniu po zmroku, potrzebę częstszej zmiany okularów czy problemy z oceną odległości. W najbardziej zaawansowanych przypadkach, gdy soczewka staje się całkowicie mętna, może dojść do całkowitej utraty wzroku, jednak zaćma jest schorzeniem odwracalnym – leczenie zaćmy polega na chirurgicznym usunięciu zmętniałej soczewki i wszczepieniu sztucznej.

Jaskra – uszkodzenie nerwu wzrokowego

Jaskra to grupa schorzeń oczu, które prowadzą do uszkodzenia nerwu wzrokowego, a w efekcie do utraty wzroku. W przypadku jaskry problem nie dotyczy soczewki, lecz struktury odpowiedzialnej za przesyłanie informacji wzrokowych do mózgu – nerwu wzrokowego. Nerw wzrokowy przesyła impulsy z siatkówki do mózgu, gdzie są one interpretowane jako obrazy. Uszkodzenie nerwu wzrokowego, które zachodzi w wyniku jaskry, powoduje stopniową utratę pola widzenia, a w zaawansowanym stadium może prowadzić do całkowitej ślepoty, dlatego tak ważne jest szybkie wykrycie i leczenie jaskry.

W odróżnieniu od zaćmy, jaskra jest schorzeniem, które rozwija się w sposób bardzo powolny i podstępny. Na wczesnym etapie choroby nie występują żadne zauważalne objawy. Dopiero w miarę postępu choroby pacjent zaczyna zauważać ubytki w polu widzenia, które w przypadku jaskry najczęściej obejmują obwodowe partie widzenia. W zaawansowanych stadiach może dojść do utraty wzroku w centralnej części pola widzenia. Jaskra może mieć wiele przyczyn, ale główną rolą w jej rozwoju jest zaburzenie odpływu cieczy wodnistej z oka, co prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Długotrwałe podwyższone ciśnienie uszkadza nerw wzrokowy.

Podstawowe różnice między zaćmą a jaskrą

Miejsce występowania zmian:

• W przypadku zaćmy zmiany dotyczą soczewki oka, która staje się mętna.
• W jaskrze zmiany dotyczą nerwu wzrokowego, który ulega uszkodzeniu.

Przyczyny:

• Zaćma jest głównie związana z procesem starzenia, urazami lub chorobami takimi jak cukrzyca.
• Jaskra najczęściej ma związek z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, które uszkadza nerw wzrokowy.Jaskra może wystąpić z prawidłowym ciśnieniem.

Objawy:

• Zaćma objawia się pogorszeniem jakości widzenia, zwłaszcza po zmroku, oraz koniecznością częstych zmian okularów.
• Jaskra często rozwija się bezobjawowo na wczesnym etapie, a później prowadzi do ubytków w polu widzenia a przy braku leczenia do utraty wzroku.

Leczenie:

• Zaćma jest schorzeniem odwracalnym, a leczenie polega na operacyjnym usunięciu zmętniałej soczewki i wszczepieniu sztucznej.
• Jaskra wymaga długoterminowego leczenia, które ma na celu obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, aby zapobiec dalszemu uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Leczenie może obejmować leki, zabiegi laserowe lub operacje.

Zrozumienie, czym różnią się te dwie choroby, pozwala na ich szybsze wykrycie i wdrożenie odpowiedniego leczenia. W obu przypadkach kluczowa jest szybka diagnoza i odpowiednia opieka okulistyczna.