Dzięki zmysłowi wzroku do naszego mózgu dociera ok. 80% informacji ze świata zewnętrznego. Kierunek rozwoju naszej cywilizacji sprawia, że większość czynności przez nas wykonanych wymaga patrzenia z bliska. Stanowi to duże obciążenie dla oka ludzkiego i sprawia, że prawie połowa ludzkości w rozwiniętych krajach wymaga korekcji wzroku. Wiele osób ma problemy ze wzrokiem już w młodym wieku, często nawet nie wiedząc o tym. Z uwagi na to w wielu przypadkach rezultat leczenia zależy od czasu wykrycia schorzenia oraz wdrożenia terapii, toteż konieczna jest baczna obserwacja dziecka przez rodziców, nauczycieli, a także wczesna kontrola okulistyczna. Grupą szczególnie podatną na wystąpienie wad wzroku są dzieci i młodzież w wieku szkolnym.
Dlatego każde dziecko rozpoczynające naukę i uczące się powinno przynajmniej raz w roku być badane przez lekarza okulistę, a zwłaszcza gdy ma trudności w nauce i zgłasza bóle oczu lub głowy.
Jeżeli Twoje dziecko :
- zezuje
- mruży oczy lub przymyka jedno z nich
- narzeka na bóle głowy
- przechyla lub obraca głowę podczas czytania
- znacznie przysuwa lub oddala tekst od oczu
- słabo czyta i szybko męczy się przy czytaniu
- wolno i z błędami przepisuje z tablicy
- ma kłopoty z koncentracją
należy sprawdzić czy przyczyną nie są kłopoty ze wzrokiem.
Kontrola jakości widzenia dziecka powinna być przeprowadzona jak najwcześniej, zwłaszcza jeśli rodzice lub członkowie rodziny mają wysokie wady wzroku. O wadach wzroku możemy mówić wtedy gdy układ optyczny oka nie jest w stanie skupić równoległej wiązki promieni świetlnych na siatkówce.
Układ optyczny bywa często porównywany z układem optycznym aparatu fotograficznego. Rogówka i soczewka tworzą główny układ optyczny odpowiedzialny za załamanie światła, porównywany z obiektywem aparatu fotograficznego. Okrągły otwór w tęczówce zwany źrenicą możemy przyrównać do przesłony w aparacie, która reguluje ilość dostającego się światła. Siatkówka natomiast do światłoczułej błony fotograficznej, na której powstaje widziany obraz.
Krótkowzroczność – to wada w której ognisko układu optycznego oka leży przed siatkówką. Krótkowidz źle widzi przedmioty odległe, często mruży oczy chcąc zobaczyć coś z daleka natomiast może mieć dobrą ostrość widzenia z bliska.
Nadwzroczność to wada, w której obraz przedmiotu jest ogniskowany poza siatkówką. Nadwzroczność u dzieci może być kompensowana akomodacją. Akomodacja polega na zmianie kształtu soczewki oka dzięki czemu możemy widzieć ostro zarówno przedmioty odległe jak i bliskie. Dzięki akomodacji oko dziecka jest wstanie zmienić swoją moc optyczną nawet o kilkanaście dioptrii, co może całkowicie kompensować nadwzroczność i pomimo wady wzroku dziecko widzi ostro. Dlatego do wykrywania wady wzroku u dziecka nie wystarczają standardowe testy z czytaniem literek ani komputerowe badanie wzroku. Konieczne jest badanie z zastosowaniem leku, który czasowo poraża akomodację.
Niezborność (astygmatyzm)- to wada której najczęstsza przyczyna leży w nieprawidłowej krzywiźnie rogówki, a obserwowany punkt tworzy na siatkówce obraz nie punktowy. W tej wadzie dzieci mylnie odczytują cyfry z tablicy, występuje nieprawidłowe widzenie
Zasadą jest, że im wcześniej wykryjemy wadę wzroku, tym lepsze rokowanie. Nie wyrównanie w porę wady wzroku może być przyczyną m.in. utrwalenia się niedowidzenia, powstania zeza. Każde upośledzenie ostrości widzenia wymaga pilnej wizyty u okulisty, gdyż przyczyną może być nie tylko wada wzroku ale inny dużo poważniejszy problem.
Badanie dziecka, u którego podejrzewamy wadę wzroku powinno polegać poza sprawdzeniem ostrości wzroku również na ocenie przezierności ośrodków optycznych i stanu siatkówki oraz pomiarze ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Ponadto bardzo ważne jest by badanie refrakcji u dziecka było przeprowadzone po porażeniu akomodacji środkami farmakologicznymi.
Higiena wzroku.
O czym warto pamiętać:
- odpowiednie oświetlenie – światło powinno padać z lewej strony, tak by cień ręki piszącej nie przeszkadzał w pisaniu i czytaniu. Przy oświetleniu sztucznym lampa stojąca na biurku powinna mieć żarówkę 40W i nie oświetlać głowy czytającego lecz książkę
- odpowiednia odległość przy czytaniu i pisaniu to około 30 cm
- czytać należy w pozycji siedzącej
- należy robić częste przerwy przy długotrwałym wysiłku oczu
- komputer – dziecko nie powinno patrzeć w monitor komputera dłużej niż godzinę, później wskazana jest przerwa w celu rozluźnienia mięśni oka np. ćwiczenia w patrzeniu w dal, spacer
- odpowiednia dieta i prawidłowy fizyczny rozwój dziecka
- systematyczne kontrole okulistyczne co najmniej raz do roku, nawet jeśli nie ma problemów z widzeniem.
Istotnym zagadnieniem na etapie wyboru drogi zawodowej przez młodzież jest ocena widzenia barw. Zaburzone widzenie barw np. w kolorze czerwonym uniemożliwia wykonywanie takich zawodów jak – zawodowy kierowca, lotnik, a w innych zawodach jak chemik, malarz, w branżach mody i tekstyliów stanowi jedynie utrudnienie. Przykłady tablic pseudoizochromatycznych służące do badania widzenia barw.
W trosce o zdrowie i komfort życia naszych dzieci jeszcze raz zwracam uwagę uczulamy na konieczność bacznej obserwacji dziecka przez rodziców i nauczycieli, a także wczesnej kontroli okulistycznej. Zapraszamy do poradni okulistycznej dla dzieci w Warszawie na Jana Pawła II 66 oraz na Surowieckiego 8.
